Julius Mac Leod was professor aan de Gentse universiteit en bestuurder van de Plantentuin. Hij schreef zowel in het Frans als in het Nederlands: Het nut der wetenschappen en hunne plaats in het onderwijs, Gent 1883; Leiddraad bij het onderwijzen en aanleeren der dierkunde (Algemeene dierkunde).
In 1830 wordt na de Belgische revolutie het Latijn als onderwijstaal aan de universiteiten vervangen door het Frans. Tijdens de daaropvolgende decennia rijst daar nauwelijks verzet tegen. Op het einde van de 19de eeuw komt het vraagstuk van de vernederlandsing van het hoger onderwijs echter op de agenda van de Vlaamse Beweging.
Beïnvloed door de sociale en democratische vernieuwingen en parallel met de grotere economische slagkracht van Vlaanderen verruimt de Vlaamse Beweging haar programma. De Gentse botanicus Julius Mac Leod heeft hier aanzienlijk toe bijgedragen. De Vlaamse Beweging moet volgens hem een intellectuele en sociale beweging zijn waarin volksontwikkeling en vernederlandsing van wetenschap en onderwijs centraal staan. Hij ziet in dat de intellectuele achterstand van Vlaanderen ook zijn sociale en economische achterstand veroorzaakt. Enkel kennisoverdracht in de moedertaal kan dit verhelpen. In de lijn van zijn ideeën ontstaan in verscheidene Vlaamse steden zgn. hogeschooluitbreidingen voor volwassenenonderwijs. Zijn Vlaamsche Wetenschappelijke Congressen, waarvan het eerste in november 1899 gehouden wordt, dragen bij tot de verbreiding van wetenschappelijke kennis in het Nederlands.
Op het 23e Nederlandsche Taal- en Letterkundige Congres in 1896 wordt de eerste Vlaamse hogeschoolcommissie opgericht. Mac Leod wordt benoemd tot rapporteur. In zijn verslag van mei 1897 pleit hij voor een geleidelijke vernederlandsing van de Gentse universiteit, met uitzondering van de technische hogescholen. Hij wil dit bewerkstelligen door de in functie zijnde professoren te verzoeken geleidelijk over te schakelen op het Nederlands en nieuwe professoren te verplichten meteen in het Nederlands te doceren. Vooraanstaande liberale Vlaamsgezinde wijzen Mac Leods voorstel af en pleiten voor een tweetalige universiteit. Het zal tot 1930 duren alvorens de Gentse universiteit - als eerste in Vlaanderen - officieel Nederlandstalig wordt.
